سفرهاى عدالت و پیشرفت

با مردم فروتن باش، نرم خو و مهربان باش، گشاده رو و خندان باش، در نگاه هایت و در نیم نگاه و خیره شدن به مردم به تساوى رفتار کن تا بزرگان در ستمکارى تو طمع نکنند و ناتوان ها از عدالت تو مأیوس نگردند.
(نهج البلاغه-نامه ?? خطاب به محمدبن ابى بکر)

«بخشى از وقت خود را به کسانى اختصاص ده که به تو نیاز دارند تا شخصاً به امور آنان رسیدگى کنى، و در مجلس عمومى با آنان بنشین و در برابر خدایى که تو را آفریده فروتن باش و سربازان و یاران و نگهبانان خود را از سر راهشان دور کن تا سخنگوى آنان بدون اضطراب در سخن گفتن، با تو گفت وگو کند. من از رسول خدا(ص) بارها شنیدم که مى فرمود: ملتى که حق ناتوان را از ثروتمندان، بى اضطراب و بهانه اى باز نستاند، رستگار نخواهد شد.»

آنچه ذکر شد بخشى از آموزه هاى معلم بى همتاى عدالت و حاکم بى همانند این عرصه امیرمؤمنان(ع) خطاب به همه کارگزاران حکومتى در همه زمانها و مکانها است.

حاکم چگونه مى تواند در دسترس باشد تا مردمان به راحتى با او سخن بگویند و امور خرد مردم او را از برنامه هاى کلان باز ندارد و امور کلان کشور او را از مشکلات مردم دور نکند؛ در جامعه گسترده امروز، این مهم چگونه قابل تحقق است.

طرح دولت پویا و سیار، از طریق سفرهاى استانى پاسخى به این نیاز جامع است و اجراى فرمان امیرمؤمنان(ع) در گستره ارتباط با مردمان، برقرارى عدالت و عدم غفلت از شرایط عمومى زندگى مردم با این روش قابل تحقق خواهد بود.

به فرازى دیگر از سخنان مولا توجه کنیم، این فراز عمق استخوان کارگزار اسلامى را مى سوزاند : «من اگر مى خواستم، مى توانستم از عسل پاک و از مغز گندم و بافته هاى ابریشم براى خود غذا و لباس فراهم آورم اما هیهات که هواى نفس بر من چیره گردد و حرص و طمع مرا وا دارد که طعام هاى لذیذ برگزینم در حالى که در «حجاز» یا «یمامه» کسى باشد که به قرص نانى نرسد و یا هرگز شکمى سیر نخورد، یا من سیر بخوابم و پیرامونم شکم هایى که از گرسنگى به پشت چسبیده و جگرهاى سوخته وجود داشته باشد. یا چنان باشم که شاعر گفت: این درد تو را بس که شب را با شکم سیر بخوابى و در اطراف تو شکم هایى گرسنه و به پشت چسبیده باشند» (نامه ?? نهج البلاغه)

تا زمانى که این نوع احساس مسئولیت و دردمندى حاصل نشود و در واقع چنین مسئولیتى به عمق باور حاکمان نفوذ نکند، توفیق این نوع خدمت و رفتار حاصل نخواهد شد. اگرچه رسیدن به چنین کمالى در رسیدگى به امور مردم و انسان دوستى و توجه به کرامت آدمیان جز از انسانى همچون حضرت على(ع) ساخته نیست، لکن چنانچه خود فرموده اند، باید با تقوا و پرهیزکارى و تلاش فراوان و پاکدامنى و درستى او را یارى کرد؛ یعنى تا آنجا که مى توانیم، بکوشیم. اگر بمانیم تا مردمان از پس لایه هاى فراوان و حلقه هاى تودرتوى حفاظت و بوروکراسى حاکمان نادیدنى، دستشان به رئیس جمهور برسد، نتیجه آن چه بسا مشکلات بسیارى است که پى در پى گریبان همه را خواهد گرفت و فجایع جدیدترى نیز پدید خواهد آورد. باید دژ دیوان سالارى را در هم شکست و از وراى حلقه حفاظت، مردم را در آغوش گرفت و از پس گزارشات نقاشى شده و طراحى شده، حقایق را با چشم سر مشاهده کرد و با گوش مستقیم، حرفها، دردها، گله ها و همدلى ها و هم پیمانى ها را شنید.سفر استانى بستر تحقق این امکان است که اینک به «شدن» تبدیل گردیده است.

در این سفرها؛
- خدمتگزارى به باور مسئولان نشسته است.
- واقعیت ها خود را بى پرده نشان داده اند.
- توقع ها، گله ها و دردها سر باز کرده اند.
- دولتمردان با ارحام خود که ملت اند، «صله» آغاز کرده اند.
- همه گروه ها فرصت یافته اند که بى پرده و بى واسطه با رئیس جمهور سخن بگویند؛ صریح، شفاف، گاهى تند، بى لکنت و بى نگرانى.
- کودکان، نوجوانان و جوانان، در فرصت هاى برآمده از این سفرها، حرف، پیام، علاقه و عشق و نفرت خود را بازگو کنند.
- زیبایى وحدت ملى متجلى مى شود.
- مواضع مردم در مورد مسائل ملى و جهانى ابراز مى شود.
- مردمان با رزمایش وحدت و توحید، عدالت محورى را فریاد مى زنند.
- همیشه و در همه وقت خود را در خانه ملت و بر خوان گسترده نعمت رحمانى بر کشور احساس مى کنند.
- فریب ها و حیله ها و احساس تبعیض و نابرابرى ها فروریخته مى شود.
- توانمندى کارگزاران با محک خدمت نقادى مى شود.
- اشرافیت رنگ ببازد و طبقه ممتاز اگر شکل گرفته فرو بریزد و یا هرگز شکل نگیرد.
- استعدادها و لیاقت ها شناسایى و شکوفا شوند.
- مردم سالارى در بستر دین و انقلاب متجلى شود.
- کشور یکپارچه آباد مى گردد.
- اصل ?? قانون اساسى به تحقق مى نشیند که: «در بهره بردارى از منابع طبیعى و استفاده از درآمدهاى ملى در سطح استان ها و توزیع فعالیت هاى اقتصادى میان استان ها و مناطق کشور باید تبعیض در کار نباشد. به طوریکه هر منطقه به فراخور نیازها و استعداد رشد خود سرمایه و امکانات لازم را در دسترس داشته باشد.»
- و آمایش سرزمینى در عمل و نظر محقق مى گردد.

لذا ابتکار محمود احمدى نژاد رئیس جمهور دولت اسلامى که دولتش را با سفرهاى استانى از رکود و ایستایى در مرکز، پویا، سیار و متحرک کرد، نه تنها گام بلندى در شکوفایى استعدادهاى طبیعى و انسانى استانها و شهرها بود بلکه تأثیر بلندترى در اصلاح روابط و مناسبات انسانى بین مردم و حکومت ایجاد کرد و مسیر اجراى عدالت را در عرصه پیشرفت فراگیر کشور هموار نمود.

اگر چه برخى منتقدان این اقدام بدیع و نو را موجب افزایش مطالبات مردم و توقعات آنان مى خوانند ولى در این عرصه نیز دو سخن وجود دارد:

یکم - اگر مطالبات به حق و مشروع است و در واقع حقوق آنان است، یک ملت زنده همیشه باید حقوق خود را مطالبه کند و جرأت مطالبه حقوق امرى ارزنده و مستحسن است، آموزه حکومت دینى است و کارگزاران حکومت به طور طبیعى خود را به پاسخگویى به این حقوق ملزم و ملتزم خواهند دانست.

دوم - اگر مطالبات فراتر از مقدورات است، این انتقاد از سر بد بینى است. ملت ایران، بزرگ و شریف است، منصف و سازگار است، پرکار و ایثارگر است و همه این ظرفیت خود را در ارتباط با دولت اسلامى و مورد اعتماد خود بروز مى دهد. اگر امرى نشدنى است به صراحت به آنان باید گفت. اگر ما صادق باشیم و در خدمت به آنان راسخ، سخنان را باور خواهند کرد و به کمک ما خواهند شتافت چنانکه امیر به ما آموخته است: «گمان ها و سوءظن ها با گفتن حقایق رفع خواهد شد.»

باید عزمى راسخ و کلامى صادق با مردم داشته باشیم و از مطالبات به حق نهراسیم و نگران افزون خواهى و مطالبات غیر مقدور نباشیم.

ملت، حکومت را از آن خود و متعلق به خود مى داند و کارگزاران را عامل و وکیل خود مى شناسد، آنان را تنها نمى گذارد و هیچ کارگزارى بى کمک ملت به هیچ امرى توفیق نمى یابد. هر حاکم قطره است و ملت دریا. به دریاى بیکرانه ملت باید خود را سپرد و پایدار و جاودانه کرد.

هرگز نمیرد آنکه دلش زنده شد به عشق
ثبت است بر جریده عالم دوام ما

دکتر غلامحسین الهام

منیع: ماهنامه برداشت اول

نوشته های دیگران ()